Η Θεσσαλονίκη, παλιά: Οδός Προξένων

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012

Σε μια πόλη υπάρχουν διαφορετικά μέρη στα οποία μπορεί κανείς να ανατρέξει για να βρεί αποτυπώματα της ιστορίας της, είτε αυτά είναι μνημεία, ιστορικοί τόποι, παλαιά κτίρια, ανδριάντες κλπ. Εκτός αυτών υπάρχουν και τα κοιμητήρια της πόλης, στα οποία θα συναντήσει κανείς τις τελευταίες κατοικίες επωνύμων και ανωνύμων πρωταγωνιστών της τοπικής ιστορίας, και ένα από αυτά είναι τα κοιμητήρια της Ευαγγελίστριας.
Στα κοιμητήρια αυτά θα δεί κανείς τάφους από τον 19ο αιώνα, διακοσμημένους με περίτεχνα αγάλματα, και περιδιαβαίνΟντας στους χώρους των κοιμητηριών θα συναντήσει ένα οικογενειακό τάφο στον οποίο αναγράφεται μεταξύ άλλων
«Ερρίκω Άββοτ Πρόξενω της Γερμανίας,
Γεννηθέντι εν Θεσσαλονίκη τη 23 Ιουνίου 1842, φονευθέντι τη 6 Μαϊου 1876»
Η ιδιαιτερότητα ανάγεται στο ότι, σε σχέση με τα υπόλοιπα μνήματα είναι από τα συγκριτικά λίγα που αναφέρονται εμφανώς σε βίαιο θάνατο, και στο ερώτημα που δολοφονήθηκε ο Ερρίκος Άββοτ απαντά μια μικρή οδός που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του σημερινού Διοικητηρίου.
Εκεί πέρα στις 6 Μαϊου του 1876, ο Πρόξενος της Γερμανίας Ερρίκος Άββοτ μαζί με τον Γάλλο Πρόξενο Ζύλ Μουλέν θα βρούν φριχτό θάνατο στα χέρια ενός μανιασμένου μουσουλμανικού όχλου στο Σαατλί Τζαμί που βρισκόταν δίπλα στο σημερινό Διοικητήριο(τότε Κονάκι), σε ένα συμβάν που θα αποτυπωθεί στην ιστορία ως «Η Σφαγή των Προξένων». Το έναυσμα των γεγονότων, θα δοθεί απ’την απόφαση μιας ορφανής χριστιανής από την επαρχία να αλλαξοπιστήσει, και να έρθει να εργαστεί στη Θεσσαλονίκη. Η μητέρα της, αντίθετη στην απόφαση, θα την ακολουθήσει και φθάνοντας στο σιδηροδρομικό σταθμό με τη βοήθεια άλλων χριστιανών θα κρύψουν την κοπέλα, γεγονός που θα προκαλέσει εντάσεις καθώς θα θεωρηθεί προσβολή στα μουσουλμανικά ήθη. Σύντομα η κατάσταση θα κλιμακωθεί και ο φόβος ξεσπάσματος γενικευμένων συγκρούσεων στην πόλη, θα οδηγήσει τους προξένους να συναντήσουν τον Πασά της Θεσσαλονίκης για τον κατευνασμό της έντασης. Οι δολοφονίες των προξένων θα προκαλέσουν την οργισμένη αντίδραση των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, και θα αποστείλουν πολεμικά πλοία, των οποίων οι επικεφαλής θα ζητήσουν την παραδειγματική τιμωρία των υπαιτίων των δολοφονιών, δίνοντας μάλιστα ασφυκτική διορία στις οθωμανικές αρχές.
Το κτίριο που στεγάζει το σημερινό Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης χτίστηκε το 1891 και είναι έργο του Βιταλιάνο Ποζέλι, και δίπλα σ’ αυτό εκτός από το Σαατλί Τζαμί, υπήρχαν διαμερίσματα χαρεμιού, λουτρό, διοικητικά κτίρια, φυλακές, τηλεγραφείο αποτελώντας έτσι ένα ιδιότυπο διοικητικό κέντρο της εποχής Τα περισσότερα γειτονικά κτίρια του Διοικητηρίου θα καταστραφούν στην πυρκαγιά του 1917, ανοίγοντας έτσι το χώρο στο νότιο μέρος για τη μεγάλη πλατεία που θα διαμορφωθεί και θα ονομαστεί Πλατεία Διοικητηρίου. Επίσης στο κτίριο θα προστεθεί ακόμα ένας όροφος το 1954, μαζί με το χαρακτηριστικό αέτωμα.
Πλέον δεν υπάρχουν πολλά για να θυμίζουν το τρομακτικό περιστατικό εκείνης της ημέρας του Μαϊου του 1876, παρά μια μικρή οδός πλαϊ στο Διοικητήριο που ονομάσθηκε «Οδός Προξένων».

Read more...

Η Θεσσαλονίκη, παλιά: Ήταν κάποτε μια ζωντανή αγορά της πόλης.

Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2012

Περπατώντας στην Αγίου Δημητρίου, συναντά κανείς το κτίριο που στεγάζει τον κεντρικό υποσταθμό ρεύματος της Δ.Ε.Η., που παλιότερα ήταν εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού της Ηλεκτρικής Εταιρείας Θεσσαλονίκης. Ακριβώς δίπλα υπάρχει ένα μεγάλο κτίσμα που καλύπτει σχεδόν ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Στο κτιριακό αυτό συγκρότημα θα δεί κανείς άδεια μαγαζιά που μερικά λειτουργούσαν μέχρι πρίν μερικά χρόνια, και είχαν πρόσοψη επί της Αγίου Δημητρίου. Μπαίνοντας από την κεντρική είσοδο θα αντικρύσει κανείς ένα μεγάλο εσωτερικό αυλόγυρο με πάμπολλα άδεια μικρά μαγαζιά, με προφανή σημάδια εγκατάλειψης που χρησιμοποιείται σαν χώρος παρκαρίσματος. Το όλο κτίριο έχει 4 μεγάλες εισόδους, από τις οποίες μόνο η μια, επί της Αγίου Δημητρίου, παραμένει ανοιχτή.
Ο χώρος αυτός, αν και τώρα ακατοίκητος, παλαιότερα είχε τη δική του ζωντανή συμβολή στην ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, καθώς ήταν το κεντρικό κτίριο της Παλιάς Λαχαναγοράς, που μαζί με τα λεμονάδικα και με ένα άλλο τμήμα της αγοράς που λειτουργούσε στην περιοχή αποτελούσαν την καρδιά του χονδρεμπορίου της πόλης που εφοδίαζε με φρούτα και λαχανικά, αγορές, μαγαζιά και πλανόδιους πωλητές. Η πλειοψηφία των εμπορευμάτων προερχόταν κυρίως από τη Μακεδονία, που μεταφερόταν με καϊκια τα οποία δένανε στην παλιά παραλία, καθώς και από το οδικό δίκτυο της εποχής που δεν είχε ακόμα εκσυγχρονιστεί.
Στον χώρο είχε αναπτυχθεί μια ιδιότυπη μικροκοινωνία με εμπόρους, φορτοεκφορτωτές, ζυγιστές, μάστορες, όλοι μαζί βρισκόμενοι σε καθημερινές συναλλαγές που άρχιζαν από νωρίς τα χαράματα. Οι συνθήκες που επικρατούσαν ήταν δύσκολες για την εποχή, καθώς δεν υπήρχαν οι ανέσεις των σημερινών καταστημάτων, και οι φορτοεκφορτώσεις γίνονταν με κάρα, μικρές άμαξες που κατέβαλαν σωματικά τόσο τους εμπόρους όσο και τους παραγωγούς. Επίσης στα κτίρια της γύρω περιοχής κατοικούσαν αρκετοί χονδρέμποροι, που ήθελαν να βρίσκονται κοντά στα μαγαζιά τους.
Με την πάροδο του χρόνου, και την ανάπτυξη των μεταφορών κρίθηκε αναγκαία η μεταφορά των καταστημάτων της Λαχαναγοράς, καθώς η Αγίου Δημητρίου δε μπορούσε να δεχθεί τον φόρτο από τα πάμπολλα αυτοκίνητα και φορτηγά που χρησιμοποιόντουσαν για τις φορτοεκφορτώσεις, και επιβάρυναν μια κατοικημένη περιοχή. Έτσι το εμπόριο λαχανικών και φρούτων μεταφέρθηκε σε νέο σημείο στα δυτικά της πόλης και αποτελεί πλέον την Κεντρική Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης από το 1975.
Το κτίριο της παλαιάς Λαχαναγοράς αποτελεί πλέον ανάμνηση μιας άλλης εποχής, και εξαιτίας σειράς ιδιοκτησιακών θεμάτων παραμένει ανεκμετάλλευτο, και αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους ανοιχτούς χώρους του πυκνοκατοικημένου πολεοδομικού συγκροτήματος.

Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης μνημονεύσε την Λαχαναγορα στο έργο του «Μητέρα Θεσσαλονίκη» «…σταθείτε μπροστά στην είσοδο αυτού του χώρου, όπου τα κάρα έρχονται και ξεφορτώνουν τα χλωρά χορταρικά καταγής στη λάσπη που γεμίζει μέσα στη μάντρα. Αυτά όμως δεν αποτελούν παρά μια νότα, σε ό,τι βλέπετε ανάμεσα στους τοίχους που ανεβαίνουν κλιμακωτά σε άνισα ύψη τριγύρω, αγκαλιάζοντας με τραγικό σπαραγμό την γκρίζα ατμόσφαιρα.»

Read more...

Η Θεσσαλονίκη, παλιά:Η Εκκλησία κάτω από τον δρόμο

Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012

Η μεταπολεμική ανοικοδόμηση επηρέασε σε σημαντικό βαθμό τη Θεσσαλονίκη, καθώς εκτός των πολλών νεοκλασσικών και όχι μόνο κτιρίων που κατεδαφίστηκαν για να ανεγερθούν πολυκατοικίες, το ίδιο συνέβη και σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία που θάφτηκαν κάτω από τόνους μπετόν, με αποτέλεσμα να χαθεί ένα σημαντικό κομμάτι ιστορίας. 
Κοντά στα παλαιά ανατολικά τείχη της πόλης, βρίσκεται η σημερινή Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης η οποία περικλείεται από τις οδούς Αγγελάκη στα δυτικά και Γ’Σεπτεμβρίου στα ανατολικά, και οι δύο καταλήγουν στη σημερινή Εγνατία οδό. Πολλοί σίγουρα θα έχουν απορήσει με την υψομετρική διαφορά που παρουσιάζουν οι δύο αυτές οδοί, αφού ενώ η Αγγελάκη έχει ομαλή κλίση και είναι κατασκευασμένη από άσφαλτο, απεναντίας η Γ’Σεπτεμβρίου διέρχεται πάνω από μια υπερυψωμένη γέφυρα.
Τι μπορεί να κρύβεται κάτω από αυτή τη γέφυρα, και ποιος μπορεί να ήταν ο λόγος που ανάγκασε τις αρχές πρίν περίπου 30 χρόνια να προχωρήσουν στην κατασκευή της; Η απάντηση στο ερώτημα είναι πως από κάτω βρίσκονται τα υπολείμματα μιας σπάνιας τρίκλιτης βασιλικής, που περικλείεται μάλιστα από μια σειρά καμαροσκεπών χριστιανικών τάφων, οι οποίοι φαίνεται να αποτελούσαν μέρος του ανατολικού παλαιοχριστιανικού νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης. 
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 κατά τη διάρκεια εργασιών για την κατασκευή της σημερινής Γ’Σεπτεμβρίου τα συνεργεία κατασκευής έφεραν στην επιφάνεια σωρεία ενδιαφερόντων ευρημάτων, που η μελέτη και ανάδειξη τους κατέστησε αναγκαία την κατασκευή μιας γέφυρας ώστε να διασωθούν αυτά τα σημαντικά ευρήματα. Καθώς η ιδιαιτερότητα τους συγκαταλέγεται στο ότι περιέχουν έναν από τους απ’τους ελάχιστους παλαιοχριστιανικούς ναούς που βρέθηκαν εκτός των τειχών της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης, και η παρουσία του σε χώρο νεκροταφείου αποδίδεται στη λατρεία μαρτύρων. 
Άλλωστε οι γνωστές στους περισσότερους από εμάς Βυζαντινές Εκκλησίες βρίσκονται εντός των τειχών της παλιάς Θεσσαλονίκης, και οι περισσότερες εκτός των τειχών χρονολογούνται σε νεότερες εποχές. Τα τείχη της πόλη προφύλαξαν τις εντός των τειχών εκκλησίες της πόλης, ενώ αυτές που βρισκόντουσαν στα εξωτερικά της πόλης καταστράφησαν ολοσχερώς από επιδρομείς τον 7ο αιώνα μ.Χ.
Για τον επισκέπτη που θα θελήσει να επισκεφθεί τον ιδιαίτερο αυτό αρχαιολογικό χώρο, η είσοδος του βρίσκεται στο στενό της δεξιάς πλευρά της Γ’Σεπτεμβρίου, και κατά σύμπτωση αυτός ο παλαιοχριστιανικός ναός βρίσκεται απέναντι από ένα νεότερο ναό της Θεσσαλονίκης, αυτού των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

*Διαβάστε ακόμα : Τρίκλιτη Βασιλική
Μακροπούλου Δέσποινα: Ο παλαιοχριστιανικός ναός έξω από τα ανατολικά τείχη της Θεσσαλονίκης 





Read more...

ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΚΕΙΜΗ ΚΡΥΩΝΑ

Welcome to Kimis Krionas Blog

  © Blogger template On The Road by Ourblogtemplates.com 2009

Back to TOP