Ο Μύθος της Κοπεγχάγης

O Mύθος της Κοπεγχάγης

ΜΒΙΚΕ τεύχος Μαϊου

Κείμη Κρυωνά
Γραμματέα Bikerespect

Οι Σκανδιναβικές χώρες χαρακτηρίζονται από το υψηλό επίπεδο διαβίωσης, όπως και από το επίπεδο παρεχομένων υπηρεσιών από το κράτος στους πολίτες, και συχνά αποτελούν σημείο αναφοράς για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα μια από αυτές η Δανία αποτελεί χώρα πρότυπο για τους ανά τον κόσμο ποδηλάτες, για τους ατελείωτους ποδηλατόδρομους για τις φιλικές προς τους ποδηλάτες οδικές αρτηρίες, και στο πως οι πολίτες αυτής της χώρας έχουν βάλει το ποδήλατο στη ζωή τους και το χρησιμοποιούν για τις καθημερινές μετακινήσεις τους στη δουλεία, για λόγους αναψυχής ακόμα και για τις μετακινήσεις τους εκτός πόλεως.

Πάμπολλες αναφορές γίνονται στον ελληνικό τύπο σχετικά με το πόσο σπουδαίο ρόλο κατέχει στη ζωή του μέσου Δανού το ποδήλατο, και δικαιολογημένα άλλωστε αφού μια απλή επίσκεψη στην Κοπεγχάγη καταπλήττει τον επισκέπτη με το θέαμα εκατοντάδων ποδηλάτων να κινούνται αλλά και να είναι στοιβιασμένα στους χώρους παρκαρίσματος ποδηλάτων. Όμως πολλές φορές συμβαίνουν απρόσμενα γεγονότα τα οποία συντελούν στην αλλαγή της ροής της ιστορίας, και συμβάλλουν έμμεσα ή άμεσα, στην επιτάχυνση των αλλαγών τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει στην περίπτωση της Δανίας, στο πώς επηρέασε τη ζωή των πολιτών η πετρελαϊκή κρίση του 1973 όταν οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες μέλη του Ο.Π.Ε.Κ. είχαν κηρύξει εμπάργκο πετρελαίου κατά των Η.Π.Α. και χωρών της τότε Ε.Ο.Κ. για τη στάση τους στην Αραβο-ισραηλινή σύρραξη του 1973. Η κρίση αυτή έπληξε σοβαρότατα τη χώρα, καθώς εξαρτιόταν αποκλειστικά από το πετρέλαιο όχι μόνο για λόγους κίνησης, αλλά και για λόγους θέρμανσης των κατοικιών καθώς οι θερμοκρασίες σε αρκετές περιόδους του χρόνου πέφτουν υπό του μηδενός, και η μετακίνηση των Δανών όπως και η εν γένει επιβίωση τους εξαρτιόταν αποκλειστικά από το πετρέλαιο. Σαν αποτέλεσμα της κρίσης αυτής η κυβέρνηση της Δανίας εφάρμοσε πολιτικές απεξάρτησης από το πετρέλαιο και βαθμιαίας στροφής σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, όπως και της εισαγωγής χρήσης φυσικού αερίου. Αξίζει να σημειωθεί πως η Δανία θεωρείται σήμερα ως μια από τις ακριβότερες χώρες στην Ε.Ε. για να αγοράσει κανείς αυτοκίνητο, όπως επίσης και το λειτουργικό κόστος συντήρησης αυτοκινήτου, καθιστούν αποθαρρυντικό για την τσέπη του μέσου Δανού.

Κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί πως η στροφή του μέσου Δανού στο ποδήλατο ήλθε ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω γεγονότων, τα οποία όχι μόνο εμφύσησαν αλλά εντατικοποίησαν κιόλας την περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών αυτής της όμορφης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βαθμιαία προήλθαν και αλλαγές στον σχεδιασμό των αστικών μετακινήσεων με προτεραιότητα να δίνεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς, τις πεζοδρομήσεις οδών, και να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη διευκόλυνση των πολιτών να χρησιμοποιούν τα ποδήλατα τους. Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών είχαμε την μεταμόρφωση της Ευρωπαϊκής αυτής πρωτεύουσας σε μια πόλη φιλική προς τον άνθρωπο, που δεν καταδυναστεύεται πλέον από μποτιλιαρίσματα, αδυναμία εύρεσης παρκαρίσματος, και το κυριότερο ο μέσος κάτοικος της Κοπεγχάγης να έχει απαλλαγεί από το άγχος της οδήγησης.

Όσον αφορά την Ελληνική πραγματικότητα, εξακολουθούμε να παραμένουμε πίσω σε πάρα πολλούς τομείς, όσον αφορά σε θέματα εύρυθμης κυκλοφορίας αυτοκινήτων αλλά και της μετακίνησης των πεζών στα μείζονα αστικά κέντρα, που μέρα με την μέρα καθίστανται πιο προβληματικά αλλά και στρεσσογόνα για τον μέσο κάτοικο τους. Βέβαια για ποδηλατόδρομους ουδεμία αναφορά, καθώς τους ανακαλύψαμε μόλις τα τελευταία χρόνια, ενώ στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν θεσμό, εδώ και δεκαετίες. Μάλιστα σχετική μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ ‘Φτιάχνωντας Πόλεις για Ποδήλατο’ προϋπήρχε από το 2003 χωρίς όμως να καταστεί πραγματικότητα σε κάποια από τις μεγάλες ελληνικές μεγαλουπόλεις, με ελάχιστες φωτεινές περιπτώσεις όπως αυτής της πόλης της Καρδίτσας. Όμως τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται ξαφνικά έντονη κινητικότητα με τις τοπικές αρχές να σπεύδουν να εκμεταλλευθούν τα ανάλογα κοινοτικά κονδύλια, και μάλιστα στις 2 μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδος που πρωτύτερα χαρακτηριζόντουσαν από την παντελή έλλειψη δικτύου ποδηλατοδρόμων.

Βεβαία ας μην ξεχνάμε την κρίση που έχει χτυπήσει την Ελλάδα και αναμένεται να μην αφήσει ανεπηρέαστο κανένα Έλληνα εφεξής, όπως και τα έκτακτα οικονομικά μέτρα που προωθούνται σίγουρα θα επιφέρουν ριζικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Αρχής γενομένης από της αυξήσεως στα καύσιμα, και της κατ΄επέκτασιν αύξησης στο λειτουργικό κόστος του αυτοκινήτου, και σε όλα όσα αυτό θα επιφέρει στην τσέπη του μέσου οδηγού Ι.Χ.. Απεναντίας ο Έλληνας δεν φαίνεται να μπορεί ακόμα να αποχωριστεί το αυτοκίνητο του, με χιλιάδες αυτοκίνητα να κυκλοφορούν στους ήδη υπερφορτωμένους ελληνικούς δρόμους και επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το ήδη μολυσμένο αστικό περιβάλλον. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην πρόβλεψη του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων πως σε μερικά χρόνια εξαίτας της υπερπληθώρας των κυκλοφορούντων οχημάτων, θα φθάσουμε να ακινητοποιηθούν οι ελληνικοί δρόμοι

Ίσως ήρθε η ώρα και ο Έλληνας να ζήσει πλέον τον δικό του μύθο και να αρχίσει να αναλογίζεται πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι μετακίνησης. Εξάλλου η Ελλάδα προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα καθώς έχουμε σχεδόν 300 ημέρες ηλιοφάνειας, αρκετές από τις μεγαλύτερες Ελληνικές μεγαλουπόλεις είναι χτισμένες σε επίπεδο είτε έχουν ευρύ παραλιακό μέτωπό, που καθιστά σε αρκετά σημεία τους πρόσφορη την χρήση του ποδηλάτου. Αρκεί βέβαια η κεντρική εξουσία να ενσκύψει πάνω στις ανάγκες των ποδηλατιστών και να προχωρήσει στην εντατικοποίηση των απαραίτητων έργων, όπως και στη διαφύλαξη της εύρυθμης λειτουργίας των ανά την Ελλάδα ποδηλατόδρομων. Εξάλλου η εμπειρία έχει δείξει πως τα έργα κατασκευής ποδηλατόδρομων είναι λιγότερο δαπανηρά σε σχέση με άλλα μεγαλεπίβολα και χρονοβόρα δημόσια έργα, και τα αποτελέσματα τους διαφαίνονται πολύ συντομότερα στον αστικό ιστό της πόλης..

Κάλλιστα θα μπορούσε κανείς να πει πως αυτά που βίωσε η Δανική κοινωνία πριν από 30 χρόνια, και εξανάγκασαν τους πολίτες της να υιοθετήσουν ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, ίσως να βιώνουμε τώρα κάτι αντίστοιχο Μάλιστα και η Δανέζικη πραγματικότητα ίσως να μην είναι πολύ μακριά από το να υιοθετηθεί και στη χώρα μας, αρκεί να υπάρξει θέληση από τις κρατικές αρχές για κατασκευή των σχετικών έργων, αλλά και το πιο σημαντικό η διάθεση από τους πολίτες να βάλουν το ποδήλατο στη ζωή τους.