ΚΕΙΜΗΣ ΚΡΥΩΝΑΣ: Η Θεσσαλονίκη παλιά: Το Αστεροσκοπείο της πόλης

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης(Α.Π.Θ.), αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας και των Βαλκανίων γενικότερα. Στους χώρους του υπάρχουν εγκαταστάσεις δεκάδων ακαδημαϊκών τμημάτων, στα οποία σπουδάζουν χιλιάδες έλληνες και ξένοι φοιτητές.

Ένα από τα κτίρια του Α.Π.Θ. είναι αυτό του Αστεροσκοπείου στο οποίο στεγάζεται ο Τομέας Αστροφυσικής-Αστρονομίας και Μηχανικής που υπάγεται στο Τμήμα Φυσικής, και συμπληρώνει πάνω από μισό αιώνα ύπαρξης. Μάλιστα έχει να επιδείξει τη δική του συμβολή όχι μόνο στην ακαδημαϊκή ιστορία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, αλλά και στην ανάπτυξη της αστρονομίας καθώς είναι το μοναδικό στο είδος του που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη.

Ο σημερινός τομέας Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής ιδρύθηκε σαν εργαστήριο της Αστρονομίας σε πολύ δύσκολες εποχές εν μέσω της κατοχής το 1943 και στεγάστηκε αρχικά σε ένα μικρό δωμάτιο στο κτίριο της Παλαιάς Φιλοσοφικής Σχόλης, ενώ μετέπειτα το 1956 μεταγκαταστάθηκε στο κτίριο του Μετεωροσκοπείου του Α.Π.Θ. όπου και παρέμεινε για πέντε χρόνια.

Παρά τα περιορισμένα κονδύλια που διατείθονταν την εποχή εκείνη, το 1955 θα καταστεί εφικτό να διατεθεί το μεγάλο για την εποχή εκείνη κονδύλι των 350.000 δρχ για την αγορά ενός διοπτρικού τηλεσκοπίου 20cm από το Γαλλικό οίκο Secretan. Ενώ μετά από 2 χρόνια θα αποκτηθεί και ο απαραίτητος περιστροφικός θόλος διαμέτρου 6μ αναγκαίος για τη στήριξη του τηλεσκοπίου. Ώσπου το 1962 θα ολοκληρωθεί το κτίριο του Αστεροσκοπείου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκη, και θα καταστεί πραγματικότητα για το επιστημονικό προσωπικό και τους φοιτητές ένα όνειρο δεκαετιών. Ο σχεδιασμός του Αστεροσκοπείου είναι έργο ενός εκ των γνωστότερων αρχιτεκτόνων της Ελλάδας του Πάτροκλου Καραντινού, ο οποίος σχεδίασε μεταξύ άλλων και άλλα κτίρια της πανεπιστημιούπολης, ενώ το κτίριο χαρακτηρίζεται για τη λειτουργικότητα και τη κομψότητα του.

Στο πέρασμα των χρόνων ο Τομέας Αστροφυσικής,Αστρονομίας και Μηχανικής έχει να επιδείξει ένα σημαντικό έργο στον τομέα των ακαδημαϊκών ερευνών, συγγραμάτων συνεδρίων, αλλά και στην προώθηση της αστρονομίας σαν επιστήμης. Εξίσου σημαντική είναι και η συνεισφορά του στην κοινωνία της πόλης, καθώς ανά περιοδικά διαστήματα διεξάγονται ανοιχτές βραδιές παρατήρησης των άστρων, ομιλίες και οι χώροι του είναι προσβάσιμοι για τους φίλους της αστρονομίας και όχι μόνο, καθιστώντας το έτσι ένα από τους μοναδικούς επιστημονικούς χώρους στη Θεσσαλονίκη.